Uderzenia gorąca i nocne poty, czyli inaczej objawy wazomotoryczne lub naczynioruchowe to najczęstsze i najbardziej znane symptomy transformacji menopauzalnej (będę w tekście używać obydwu tych nazw naprzemiennie).
Około 60 do 80% kobiet doświadczy uderzeń gorąca o różnym nasileniu podczas swojej transformacji menopauzalnej. Potrafią utrzymywać się nawet 7 do 9 lat.
Zazwyczaj uderzenia gorąca i nocne poty traktuje się jako objawy, które po prostu niekorzystnie wpływają na codzienne funkcjonowanie, obniżają jakość życia i trudno się z tym nie zgodzić.
Warto jednak wiedzieć, że uderzenia gorąca i nocne poty mają dużo poważniejszy, długofalowy wpływ na zdrowie dojrzałych kobiet, niż tylko dokuczliwość w dziennym i nocnym funkcjonowaniu.
Dziś mamy do dyspozycji wiele dobrej jakości badań, które nie pozostawiają wątpliwości co do tego, że kobiety doświadczające intensywnych objawów wazomotorycznych są bardziej narażone na choroby układu krążenia.
Choroby układu krążenia to min.: nadciśnienie tętnicze, choroba niedokrwienna serca, zawał, udar, wylew, zakrzepica żylna, niewydolność serca, zaburzenia rytmu serca, miażdżyca naczyń krwionośnych itd.
Szczególnie istotne znaczenie dla ryzyka rozwoju chorób kardiologicznych ma nasilenie (intensywność) uderzeń gorąca i nocnych potów.
Uważa się, że estrogen ma działanie ochronne na serce na wielu płaszczyznach: wspiera utrzymanie zdrowego profilu lipidowego, działa przeciwzapalnie (stany zapalne przyczyniają się do uszkodzenia naczyń krwionośnych), bierze udział w procesie krzepnięcia krwi, dzięki niemu nasze naczynia krwionośnie są bardziej elastyczne. Kiedy wraz z menopauzą jego poziom stale się obniża, tracimy tzw. ochronę estrogenową układu krążenia.
Lekarze powinni mieć świadomość, że objawy naczynioruchowe mogą stanowić nowy, specyficzny dla kobiet czynnik ryzyka chorób układu krążenia.
Kobiety w wieku średnim i starsze, u których występują częste lub długo utrzymujące się objawy naczynioruchowe, wymagają szczególnej uwagi w zakresie zmniejszania ryzyka chorób układu krążenia i zapobiegania im.
- Wczesna i przedwczesna menopauza oraz intensywne i częste uderzenia gorąca, które wystąpiły po menopauzie, uważa się za dodatkowy, istotny czynnik ryzyka chorób układu krążenia.
- U kobiet z objawami naczynioruchowymi trwającymi minimum 6 dni na okres 2 tygodni, ryzyko wystąpienia zdarzeń sercowo-naczyniowych było ponad dwukrotnie wyższe, w porównaniu z kobietami bez uderzeń gorąca i nocnych potów.
- Kobiety, które doświadczyły uderzeń gorąca o średnim i intensywnym nasileniu w wieku poniżej 60 lat są obarczone większym ryzykiem incydentów sercowo-naczyniowych niż kobiety w tym samym wieku bez takich objawów.
Jaki mechanizm sprawia, że uderzenia gorąca zwiększają ryzyko chorób serca?
Takich zależności jest kilka, nauka nie zna jeszcze całego cyklu powiązań. Ale z przeglądu badań można wywnioskować, że znaczenie ma kilka mechanizmów.
- U kobiet, które doświadczają intensywnych objawów naczynioruchowych jednocześnie częściej obserwuje się zbiór lub pojedyncze czynniki ryzyka chorób serca: nadciśnienie, gorszy profil lipidowy, insulinoooporność, cukrzycę.
Te nieprawidłowości w połączeniu z objawami wazomotorycznymi to wyjątkowo niekorzystny koktajl dla kobiecego układu krążenia i serca.
Naukowcy zauważają jednak iż nawet przy braku wyżej wymienionych czynników ryzyka, sam fakt intensywnych uderzeń gorąca stanowi samodzielny czynnik ryzyka.
- Objawy wazomotoryczne niekorzystnie wpływają na funkcję śródbłonka naczyń krwionośnych (na zdjęciu poniżej). Uderzenia gorąca i nocne poty oddziaływują na śródbłonek, co mówiąc kolokwialnie, nadweręża jego stan, szczególnie jeśli towarzyszy temu duża intensywność na przestrzeni czasu np. uderzenia gorąca, które trwają kilka lat. Można to do pewnego stopnia porównać do wysokiego ciśnienia krwi, które „napiera” na śródbłonek, z czasem doprowadzając do jego osłabienia.
Uszkodzony śródbłonek nie zapewnia prawidłowego skurczu naczyń i sprzyja zaburzeniom przepływu krwi. Naruszenie struktury śródbłonka prowadzi do jego większej przepuszczalności.
Zdrowy śródbłonek hamuje przenikanie min. lipoproteiny (cholesterolu) LDL do ściany tętnicy. Lipoproteiny LDL po przeniknięciu pod śródbłonek powodują odkładanie się pod nim cholesterolu. Im wyższy jest poziom LDL w krwi, tym większe jest ryzyko miażdżycy. Miażdżyca polega na odkładaniu się w wewnętrznych warstwach naczyń tętniczych blaszek miażdżycowych co prowadzi do zmniejszenia światła naczynia a to znacznie utrudnia przepływ krwi. Miażdżyca jest odpowiedzialna za udary mózgu, zawały mięśnia sercowego i niedokrwienne uszkodzenia innych organów.
Czynniki uszkadzające śródbłonek to najczęściej składniki dymu tytoniowego i nadciśnienie tętnicze wywierające szkodliwy mechaniczny wpływ na śródbłonek. Teraz wiemy już, że intensywne i trwające przez długi czas objawy naczynioruchowe również mogą osłabić funkcję śródbłonka.
- W innych badaniach sprawdzano związek objawów wazomotorycznych z nasileniem odkładania się blaszki miażdżycowej i w rezultacie zwapnieniem tętnic. Główną przyczyną odkładania się w naczyniach krwionośnych złogów miażdżycowych jest wysoki poziom cholesterolu LDL. Z biegiem czasu te złogi ulegają stopniowemu zwapnieniu, co określane jest mianem miażdżycowego stwardnienia tętnic.
W badaniach na kobietach menopauzalnych, wśród uczestniczek, które doświadczały częstych i intensywnych uderzeń gorąca zaobserwowano zwiększone miażdżycowe zwapnienie tętnic w porównaniu z kobietami, które przeszły menopauzę bez objawów naczynioruchowych.
Podsumowanie
Kobiety, które doświadczają uderzeń gorąca i nocnych potów powinny je LECZYĆ po to, aby zniwelować dodatkowy czynnik ryzyka chorób kardiologicznych. Forma leczenia nie ma znaczenia. Możesz skorzystać z HTM (hormonalnej terapii menopauzalnej) lub leków czy preparatów roślinnych. Ważny jest efekt, czyli eliminacja lub znaczne zmniejszenie częstotliwości a przede wszystkim intensywności tych objawów.
Kobiety doświadczające obecnie lub w przeszłości uderzeń gorąca powinny pozostawać pod szczególną opieką kardiologiczną. Wiem, że niewielu lekarzy w tym kardiologów, jest świadomych tego, że objawy naczynioruchowe zwiększają ryzyko zdarzeń sercowo-naczyniowych. To nowa wiedza, badania wskazujące na powiązanie objawów naczynioruchowych z ryzykiem chorób układu krążenia istnieją dopiero od kilku lat. Dodatkowo choroby serca od zawsze były uważane za domenę mężczyzn i menopauzalnej kobiecie z objawami wazomotorycznymi trudno się przebić przez to przekonanie.
Ale wiele, w zasadzie najwięcej, możesz zrobić we własnym zakresie. Pilnuj prawidłowego ciśnienia krwi, dbaj o zdrowy profil lipidowy, wylecz insulinooporność, lecz cukrzycę i zajmij się leczeniem uderzeń gorąca zamiast dzielnie z nimi żyć. Dietą i stylem życia wspieraj zdrowie układu krążenia i serca.
Choroby układu krążenia to jest podstawowa przyczyna śmierci dojrzałych kobiet.
Większość kobiet doświadcza problemów i chorób układu sercowo – naczyniowego w siódmej dekadzie życia ale ich rozwój zaczyna się dużo wcześniej, w czwartej i piątek dekadzie naszego życia. Dlatego czas na profilaktykę, na działanie jest teraz.
Dbajmy o siebie aby długo cieszyć życiem, w zdrowiu.
O tym jak dbać o zdrowy układ krążenia po 40ce, w czasie transformacji menopauzalnej piszę obszernie w swojej książce „Menopauza. Instrukcja obsługi”, możesz ją kupić TUTAJ.
